Ανεπιθύμητη τριχοφυϊα
Υπερτρίχωση – Δασυτριχισμός
Με τον όρο υπερτρίχωση εννούμε την υπέρμετρη ανάπτυξη τριχών και σε περιοχές ΜΗ ανδρογονοεξαρτώμενες . Εκδηλώνεται κλινικά με ομοιόμορφη ανάπτυξη λεπτών τριχών με κατανομή ανεξάρτητη με την ευαισθησία στα ανδρογόνα .
Υπάρχουν ποικίλες κλινικές οντότητες που συνδέονται με την υπερτρίχωση . Σε αυτές ανήκουν :
> Πορφυρία ( επαλλάσουσα , όψιμη δερματική , συγγενής ερυθροποιητική )
> Πομφολυγώδης επιδερμόλυση
> Σύνδρομο Hurler και άλλες βλεννοπολυσακχαριδώσεις
> Τρισωμία 18
> Μετά από καταπληξία ή κακώσεις της κεφαλής
> Σύνδρομο εμβρυϊκής αλκοόλης
> Δερματομυοσίτιδα
> Πλημμελής θρέψη
> Νευρογενής ανορεξία
> Σε θέσεις τραυματισμού , σε ουλές ή σε ερεθισμούς επαγγελματικής φύσης .
Αρκετά είναι και τα φάρμακα που σχετίζονται με υπέρμετρη ανάπτυξη τριχών . Σε αυτά ανήκουν και τα παρακάτω :
> Διφαινυλ – υδαντοϊνη : εμφανίζεται μετά από 2-3 μήνες θεραπείας και αφορά τις εκτατικές επιφάνειες των άκρων , το πρόσωπο , τον κορμό . Οι τρίχες υποχωρούν μέσα σε έναν χρόνο από την διακοπή της θεραπείας .
> Διαζοξείδιο : εμφανίζεται στο 50% των περιπτώσεων δημιουργώντας αισθητικό πρόβλημα
> Μινοξιδίλη: το φάρμακο αυτό δίνεται για την θεραπεία διαφόρων μορφών αλωπεκίας .
> Κυκλοσπορίνη : εμφανίζεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%
> Βενοξαπροφένη : εμφανίζεται μετά από λίγες εβδομάδες θεραπείας , λεπτές τρίχες εντοπίζονται στο πρόσωπο και τα εκτεθειμένα τμήματα των άκρων .
> Στρεπτομυκίνη
> Κορτικοειδη χορηγούμενα από το στόμα : οι τρίχες εντοπίζονται σε μέτωπο , παρειές , κροτάφους και ενίοτε ράχη και εκτατικές επιφάνειες των άκρων
> Πενικιλλαμίνη : προκαλεί επιμήκυνση και πάχυνση των τριχών του κορμού και των άκρων .
> Ψωραλένια : προκαλούν παροδική υπερτρίχωση στις ηλιοεκτεθειμένες περιοχές .
Στις συγγενείς καταστάσεις ανήκει η υπερτρίχωση τύπου εμβρυϊκού χνοός , όπου το λευκό ή ξανθό εμβρυϊκό χνούδι δεν αντικαθίσταται από χνοώδεις και εν συνεχεία τελικές τρίχες . Τα ο εμβρυϊκό χνούδι αναπτύσσεται υπέρμετρα και μπορεί να φτάσει και μήκος > 10 εκατοστά . Στην επίκτητη υπερτρίχωση τύπου εμβρυϊκού χνοός παρατηρείται παραγωγή εμβρυϊκού χνουδιού από θυλάκους που προηγουμένως παρήγαγαν χνοώδεις τρίχες . Συνήθως είναι προάγγελος ανάπτυξης κακοήθειας . Στο σύνολο των περιπτώσεων επίκτητης υπερτρίχωσης τύπου εμβρυϊκού χνοός , το 98% παρουσίαζε κακοήθεια του πεπτικού συστήματος , των βρόγχων , του μαστού , της χοληδόχου κύστης , της μήτρας ή της ουροδόχου κύστης . Η υπερτρίχωση μπορεί να προηγείται της διάγνωσης της νεοπλασίας κατά αρκετά χρόνια .
Δασυτριχισμός
Δασυτριχισμός είναι η υπέρμετρη ανάπτυξη των τριχών σε ανδρογονο – εξαρτώμενες περιοχές ( πρόσωπο , στέρνο ,θηλές μαστών , λευκή γραμμή κοιλιάς , κατώτερη ράχη , γλουτοί , έσω επιφάνεια μηρών και έξω γεννητικά όργανα ) που οφείλεται στην αυξημένη ανδρογονική δραστηριότητα.
Στην εμφάνιση του δασυτριχισμού εμπλέκονται οικογενείς, εθνικοί και φυλετικοί παράγοντες . Εκδηλώνεται πιο συχνά στους λευκούς , λιγότερο συχνά στην μαύρη φυλή και ακόμα πιο σπάνια στους Ασιάτες .
Οι διαταραχές των ενδοκρινών αδένων που προκαλούν δασυτριχισμό είναι :
> Σύνδρομο Cushing και νόσος Cushing
> Όγκοι των επινεφριδίων που παράγουν ανδρογόνα
> Συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων
Τα νοσήματα των ωοθηκών που προκαλούν δασυτριχισμό είναι :
> Νεοπλάσματα των ωοθηκών
> Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
> Ακμή , αλωπεκία , μελανίζουσα ακάνθωση , παχυσαρκία , μηνορραγία , αμηνόρροια , στειρότητα
> Αυξημένα επίπεδα LH , αυξημένο κλάσμα LH / FSH
> Αντίσταση στην ινσουλίνη / παχυσαρκία ( πυροδοτεί αυξημένη παραγωγή ωοθηκικών ανδρογόνων )
Τα φάρμακα που ενοχοποιούνται είναι τα εξής :
> Ανδρογόνα
> Αναβολικά στεροειδή
> Αντισυλληπτικά δισκία
Στα υπόλοιπα αίτια δασυτριχισμού ανήκουν :
> Υπερπρολακτιναιμία / προλακτίνωμα
> Δυσγενεσία γονάδων
> Ιδιοπαθής
Κλινική εξέταση
Ιδιαίτερη σημασία έχει η προσεκτική τεκμηρίωση της βαρύτητας και των εντοπίσεων της αυξημένης τριχοφυϊας , προκειμένου να αξιολογηθεί η εξέλιξη και η θεραπεία .
* Αλλοιώσεις τριχών και δέρματος : ανδρογεετική αλωπεκία , ακμή , μελανίζουσα ακάνθωση , ραβδώσεις .
* Εμφάνιση τελικών τριχών , κυρίως σε στέρνο , κοιλιά , ανώτερη ράχη και στους ώμους .
* Υποπτευόμαστε το σύνδρομο Cushing εάν συνυπάρχουν κεντρικού τύπου παχυσαρκία , μυϊκή απίσχναση και ιώδεις ραβδώσεις .
* Εάν υπάρχει υποψία για σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών είναι αναγκαίο να προχωρήσουμε σε γυναικολογική εξέταση .
* Η κλίμακα Ferriman – Gallwey βαθμολογεί την τριχοφυϊα σε καθεμία από τις 11 ανδρονοεξαρτώμενες περιοχές ( άνω χείλος , πηγούνι ,στήθος , ανώτερη και κατώτερη ράχη , επιγάστριο , υπογάστριο , βραχίονες , αντιβράχια , μηροί , κνήμες ) από 0 (=καθόλου τριχοφυϊα ) έως 4 . Συνολική βαθμολογία μεγαλύτερη ή ίση με 8 αντιστοιχεί σε δασυτριχισμό .
Αντιμετώπιση
Αισθητικές μέθοδοι : ξύρισμα , αποτρίχωση με κερί , ηλεκτρόλυση , αποχρωματισμός . Η καλύτερη και αποτελεσματικότερη αποτρίχωση γίνεται με laser .
Συστηματική θεραπεία :
* Με αντιανδρογόνα : η οξεική κυπροτερόνη είναι ένα ισχυρό προγεσταγόνο , είναι τόσο αντιανδρογόνο όσο και αναστολέας της έκκρισης γοναδοτροπινών .Βοηθά μειώνοντας την παραγωγή των ανδρογόνων , αυξάνοντας την κάθαρση της τεστοστερόνης και μειώνοντας την δραστηριότητα της 5 α αναγωγάσης . Χορηγείται μαζί με οιστρογόνα κατά κυκλικό τρόπο για την διατήρηση της φυσιολογικής εμμήνου ρύσεως . Οι κυριότερες παρενέργειες είναι : η αύξηση του σωματικού βάρους , η κόπωση , η απώλεια της libido , η μαστοδυνία , η ναυτία και η κατάθλιψη . Αντενδείκνυται σε ασθενείς καπνιστές , παχύσαρκους , υπερτασικούς .
* Σπιτονολακτόνη : είναι αντιυπερτασικό και διουρητικό .Δρα μειώνοντας την βιοσύνθεση της τεστοστερόνης , συνδεόμενη με τους υποδοχείς της των ανδρογόνων . Μειώνει την δραστηριότητα της 5 α αναγωγάσης .
* Σιμετιδίνη : ανήκει στους ανταγωνιστές των Η2 υποδοχέων της ισταμίνης . Ανταγωνίζεται με τα ανδρογόνα για την σύνδεση με τους ιστούς στόχους , αλλά θεωρείται λιγότερο αποτελεσματική από την σπιρονολακτόνη .
* Γλυκοκορτικοειδή : αποτελεί θεραπεία πρώτης εκλογής στη συγγενή υπερπλασία των επινεφριδίων .
* Από του στόματος αντισυλληπτικά : Δρουν καταστέλλοντας την παραγωγή ωοθηκικών και επινεφριδικών ανδρογόνων μειώνοντας την FSH και την LH .